Làng văn hóa du lịch cộng đồng Vi Rơ Ngheo là một làng người Xê Đăng cổ với 64 hộ dân gồm 300 nhân khẩu. Cuộc sống bà con trước kia chỉ phụ thuộc vào nông nghiệp tự cung tự cấp là chính. Nhờ bảo tồn được những nếp nhà, phong tục tập quán truyền thống, bà con Vi Rơ Ngheo đã được chính quyền địa phương định hướng phát triển du lịch cộng đồng. Anh A Hiền, một hộ dân tham gia hoạt động du lịch cộng đồng tại Vi Rơ Ngheo cho biết, bà con đã được tập huấn, hướng dẫn làm du lịch cộng đồng. Bà con được hỗ trợ đầu tư cơ sở vật chất làm homestay cho khách lư trú, phục vụ các bữa ăn cho khách, giới thiệu khách tham quan, tìm hiểu văn hóa, ẩm thực, phong cảnh quanh vùng. Bà con cũng tự học cách trang trí nhà cửa, vườn tược qua mạng intetnet để thu hút thêm du khách. Từ khi làm du lịch, đời sống kinh tế bà con thay đổi rõ rệt. “Thu nhập trước kia mỗi hộ một năm thu được khoảng 4-5 triệu đồng. Từ khi làm du lịch, một tháng một hộ đón được 1-2 đoàn khách, ở lại 1-2 đêm, thu nhập cũng đươc 4-5 triệu đồng, quá nhẹ nhàng” - anh A Hiền hồ hởi chia sẻ.

Làng văn hóa du lịch cộng đồng Vi Rơ Ngheo được công nhận từ tháng 5/2023. Ảnh sưu tầm

Du khách đến Vi Rơ Ngheo có thể được trải nghiệm văn hóa, đời sống cộng đồng, ẩm thực của đồng bào. Đồng bào cũng học cách dẫn du khách khám phá các thác nước, khu vực sinh sống của cây địa lan quanh vùng; khách nước ngoài thì xuống đồng làm ruộng, lên rẫy làm cà phê với bà con; lên núi ngắm bình minh… Khách cũng có thể trải nghiệm, tìm hiểu các hoạt động lễ hội trong làng như: lễ cầu Giang mới vào ngày đầu năm (tương tự cầu nguyện trong Tết Nguyên đán của người kinh); rồi lễ làm chuồng trâu; lễ gieo mạ; lễ tổng kết cấy lúa, ăn mừng lúa mới, lễ tổng kết cuối năm… Ẩm thực đặc trưng ở Vi Rơ Ngheo là những món thực phẩm sạch như rau rừng các món, cá suối, ốc nương; các sản phẩm từ nông nghiệp của bà con như gà, lợn, trâu…

Đồng bào Xê Đăng ở Vi Rơ Ngheo xây dựng các homestay theo phong cách nhà sàn truyền thống để phục vụ du khách. Ảnh TITC

Thời điểm từ tháng 12 là đông du khách nhất. Khách đến thì có thể cùng ăn, cùng ở với bà con, khách cũng có thể ở homestay, đặt dịch vụ ăn riêng theo sở thích. Khách nước ngoài thì Hàn Quốc là nhiều nhất, ở từ 2-3 ngày. Khách Việt thì thường đi theo đoàn, từ Đà Nẵng, TP. Hồ Chí Minh đều có. Dù hiện tại thời tiết không thuận lợi, đường vào Vi Rơ Ngheo cũng xấu, nhưng du khách vẫn liên hệ để trải nghiệm.

Du khách quây quần ấm cúng trong nhà rông, thưởng thức bữa cơm với những món đặc trưng của đồng bào Xê Đăng ở Làng văn hóa du lịch cộng đồng Vi Rơ Ngheo. Ảnh TITC

Anh A Hiền cho biết, bà con ở Vi Rơ Ngheo hiện nay vừa làm nông nghiệp, vừa tham gia hoạt động du lịch cộng đồng. Bản thân anh A Hiền chỉ tham gia hoạt động lưu trú homestay, còn phục vụ ăn uống thì để các bà con khác trong làng đảm nhiệm; mỗi người tham gia một việc, một công đoạn để cùng chia sẻ và có thu nhập. Anh A Hiền là người đầu tiên nghĩ đến việc phục dựng nhà rông; vận động bà con khôi phục, bảo tồn bản sắc văn hóa truyền thống trong làng. Anh A Hiền cũng là người đầu tiên tham gia khai thác hoạt động du lịch cộng đồng, nên thường xuyên dẫn dắt, động viên, chia sẻ cùng bà con trong làng để cùng làm tốt hơn. Khi khách đến đông thì chia đều cho các nhà để cùng phục vụ; khi khách ít thì xếp khách ở luân phiên các nhà. Không nhà nào có đông khách quá, cũng không nhà nào có khách ở thường xuyên mà nhà khác không có.

Du khách vẫn tham quan làng Vi Rơ Ngheo dù thời tiết không thuận lợi. Ảnh: TITC

“Năm 2024, lượng khách đến Vi Rơ Ngheo đã lên đến con số hàng ngàn. Bình quân mỗi hộ một tháng thu nhập cũng được 7-8 triệu đồng. Hiện Vi Rơ Ngheo có 5 hộ tham gia hoạt động homestay; các hộ còn lại thì tham gia phục vụ, cung cấp thực phẩm cũng như các dịch vụ khác khi khách cần. Và cuộc sống bà con cũng rất đoàn kết” - Anh A Hiền cho biết.

Nhà cửa, đường sá được trang trí khang trang hơn để đón tiếp du khách. Ảnh TITC

Trung tâm Thông tin du lịch