Bản Khuổi Khon. Ảnh: Cổng TTĐT Cao Bằng

Làng văn hóa cộng đồng Khuổi Khon, thuộc xã Kim Cúc, huyện Bảo Lạc, là một trong những mô hình du lịch cộng đồng thành công của người Lô Lô. Cách trung tâm huyện khoảng 16 km, Khuổi Khon có 101 hộ với gần 500 người, trong đó 61 hộ Lô Lô sinh sống trong một không gian yên bình giữa thiên nhiên núi rừng. Những ngôi nhà sàn truyền thống mái ngói âm dương nằm cạnh những thửa ruộng bậc thang là điểm nhấn hấp dẫn du khách, đặc biệt là khách quốc tế.

Để phát triển du lịch cộng đồng, tỉnh Cao Bằng đã thực hiện Đề án "Bảo tồn văn hóa truyền thống dân tộc Lô Lô gắn với phát triển du lịch cộng đồng ở xóm Khuổi Khon". Đề án này đã giúp cải thiện hạ tầng giao thông, điện, cáp viễn thông, vệ sinh môi trường và cảnh quan. Các nhà văn hóa cộng đồng cũng được xây dựng để phục vụ sinh hoạt chung và các hoạt động văn hóa nghệ thuật phục vụ du khách. Nhiều hộ dân đã cải tạo nhà sàn truyền thống thành homestay, xây dựng các khu vệ sinh sạch sẽ, tạo điều kiện cho khách du lịch lưu trú.

Cách đây bốn năm, gia đình già làng Chi Viết Hải bắt đầu đón khách quốc tế đến tham quan và lưu trú tại nhà sàn của mình. Cùng với các hộ dân khác, ông Hải đã cùng gia đình tham gia đón khách, nấu các món ăn truyền thống và tổ chức các hoạt động như thêu, dệt thổ cẩm, biểu diễn dân ca, dân vũ. Gia đình ông Hải đã nhận được hơn 30 triệu đồng từ Đề án để tu sửa nhà sàn, cải thiện cơ sở vật chất phục vụ du khách. Mỗi đêm lưu trú, ông thu 100.000 đồng và 140.000 đồng cho một bữa ăn, đem lại thu nhập đáng kể cho gia đình.

Chủ tịch UBND xã Kim Cúc, ông Nông Văn Dương, cho biết chính quyền đã hỗ trợ các hộ dân phát triển du lịch cộng đồng bằng việc tổ chức các lớp tập huấn, tạo cơ hội tham quan các mô hình du lịch tiêu biểu. Nhờ đó, trong ba năm qua, lượng khách đến Khuổi Khon ngày càng tăng, mỗi hộ gia đình làm homestay đón gần 2.000 lượt khách mỗi năm, với thu nhập gần 40 triệu đồng.

Cao Bằng cũng đã sử dụng nguồn lực từ các chương trình quốc gia như Đề án 2086 và Chương trình mục tiêu quốc gia để hỗ trợ người Lô Lô phát triển kinh tế và cải thiện đời sống. Từ đó, tỷ lệ hộ nghèo ở các huyện Bảo Lạc, Bảo Lâm giảm, và cơ sở hạ tầng, như đường giao thông nông thôn, nhà văn hóa, bể nước sinh hoạt, cũng dần được hoàn thiện.

Ngoài việc phát triển du lịch, địa phương còn tổ chức các lớp dạy nghề thủ công truyền thống như đan lát, thêu thùa, dệt vải, đồng thời duy trì các đội văn nghệ, tổ chức các lễ hội văn hóa dân tộc Lô Lô. Những hoạt động này không chỉ nâng cao đời sống tinh thần mà còn góp phần bảo tồn và quảng bá văn hóa dân tộc Lô Lô.

Trong tương lai, Cao Bằng tiếp tục đẩy mạnh bảo tồn văn hóa truyền thống và phát triển du lịch bền vững, hướng dẫn bà con khôi phục các nhạc cụ truyền thống và sưu tầm các loại hình văn hóa đặc sắc của dân tộc Lô Lô. Mặc dù vẫn còn gặp một số khó khăn như cơ sở hạ tầng hạn chế và nhận thức chậm thay đổi, nhưng mô hình du lịch cộng đồng đã mang lại những kết quả khả quan, cải thiện đời sống của người dân và giúp họ tận dụng và phát huy bản sắc văn hóa truyền thống.

Trung tâm Thông tin du lịch