Tà áo dài dịu dàng trong từng khoảnh khắc. Ảnh: Phan Quốc Thanh

Áo dài - từ biểu tượng văn hóa đến sản phẩm du lịch đặc trưng

Trong bối cảnh Hà Nội đang đẩy mạnh du lịch văn hóa, việc định vị áo dài như một sản phẩm du lịch đặc trưng vừa giúp giữ gìn di sản, vừa tạo nên dấu ấn khác biệt cho điểm đến.

Lễ hội Áo dài Du lịch Hà Nội 2025 là minh chứng rõ nét cho bước đi này. Được tổ chức tại khuôn viên Bảo tàng Hà Nội, sự kiện quy tụ hàng trăm bộ sưu tập của các nhà thiết kế, hàng chục gian trưng bày của làng nghề truyền thống và hàng nghìn lượt người tham gia đồng diễn. Không gian trình diễn, thi thiết kế, trải nghiệm may đo, thêu thủ công, chọn vải, cùng các hoạt động dành cho thiếu nhi đã hình thành một “hệ sinh thái áo dài” sinh động, mang lại trải nghiệm trọn vẹn cho du khách.

Không khí Lễ hội Áo dài Du lịch Hà Nội thêm rực rỡ với màn diễu hành áo dài bằng xe đạp của các thiếu nữ Hà Nội. Ảnh: Nguyễn Đức Toàn

Điểm đáng chú ý là áo dài không chỉ được trình diễn như sản phẩm thời trang mà còn được “kể chuyện” như một di sản sống. Sự hiện diện tại sự kiện của nhà thiết kế, nghệ nhân và làng nghề với vai trò chủ thể sáng tạo giúp người xem hiểu hơn về lịch sử hình thành, kỹ thuật may đo và giá trị tinh thần ẩn sau mỗi tà áo dài. Điều này tạo chiều sâu văn hóa, khiến trải nghiệm du lịch không chỉ hấp dẫn mà còn giàu ý nghĩa, biến áo dài thành điểm nhấn xúc cảm đầy ấn tượng.

Kết nối làng nghề - tạo giá trị bền vững cho sản phẩm du lịch áo dài

Một trong những hướng đi quan trọng của Hà Nội là đưa áo dài ra khỏi không gian lễ hội, gắn kết trực tiếp với đời sống nghề truyền thống. Các làng nghề như may áo dài Trạch Xá, dệt lụa Vạn Phúc, thêu tay truyền thống và các cơ sở sáng tác thủ công được đưa vào chuỗi sản phẩm nhằm tạo trải nghiệm “hậu trường” độc đáo dành cho du khách.

Thay vì chỉ chụp ảnh với áo dài, du khách có thể tham gia các hoạt động như lựa chọn chất liệu, may đo nhanh, tự thêu họa tiết hoặc cùng nghệ nhân tìm hiểu câu chuyện truyền nghề. Các tour dự kiến kết nối trung tâm Hà Nội với những làng nghề ngoại thành giúp mở rộng không gian du lịch, lan tỏa lợi ích kinh tế đến cộng đồng địa phương, đồng thời khuyến khích thế hệ trẻ tiếp nối nghề truyền thống.

Thướt tha tà áo dài. Ảnh: Nguyễn Đức Toàn

Giá trị kinh tế từ việc khai thác áo dài ngày càng được thể hiện rõ. Nhu cầu thuê, mua, thiết kế áo dài chụp ảnh tại phố cổ, hồ Hoàn Kiếm và các điểm di sản tăng đáng kể. Nhiều studio nghệ thuật, cửa hàng phụ kiện truyền thống và đơn vị lữ hành đã phát triển sản phẩm chuyên biệt gắn với áo dài như tour “Dạo phố cùng áo dài”, tour ảnh thời trang di sản, bộ lưu niệm lấy cảm hứng từ áo dài. Chuỗi dịch vụ này tạo nguồn thu đa dạng và thúc đẩy kinh tế du lịch phát triển.

Không chỉ mang lại lợi ích kinh tế, hiệu ứng xã hội mà áo dài mang lại cũng rất đáng ghi nhận. Hình ảnh hàng nghìn phụ nữ, học sinh, sinh viên trong trang phục áo dài tham gia đồng diễn tại hồ Gươm đã trở thành biểu tượng đẹp về sự thanh lịch, văn minh và giàu bản sắc của Thủ đô. Việc lan tỏa tình yêu áo dài trong cộng đồng góp phần gìn giữ và làm mới một di sản dân tộc trong đời sống đương đại, giúp trang phục truyền thống có sức sống lâu dài, từ đó tạo nền tảng vững chắc cho quá trình khai thác du lịch.

Hướng đến sản phẩm du lịch chuyên đề và chiến lược dài hạn

Dù đạt nhiều kết quả tích cực, việc khai thác áo dài trở thành sản phẩm du lịch đặc trưng vẫn đối mặt một số hạn chế. Sản phẩm hiện còn thiếu tính chuyên sâu, nhiều hoạt động rời rạc và chưa hình thành tour hoàn chỉnh dành cho khách quốc tế. Sự kết nối giữa làng nghề, nhà thiết kế và doanh nghiệp du lịch vẫn chưa đồng bộ, khiến chuỗi giá trị chưa phát huy tối đa. Ngoài ra, nguy cơ thương mại hóa quá mức có thể làm giảm đi vẻ đẹp tinh túy của áo dài nếu thiếu định hướng kiểm soát rõ ràng.

Du khách nước ngoài duyên dáng trong tà áo dài Việt. Ảnh: Dương Văn Tăng

Để áo dài thực sự trở thành sản phẩm du lịch mũi nhọn, Hà Nội cần xây dựng chiến lược dài hạn và bài bản. Trước hết, cần sớm phát triển tour chuyên đề “Áo dài - Di sản - Trải nghiệm”, kết nối Bảo tàng Hà Nội, khu vực phố cổ, hồ Hoàn Kiếm với các làng nghề truyền thống. Các hoạt động trải nghiệm như thêu, may, trình diễn mini, chụp ảnh cần được chuẩn hóa để đảm bảo đáp ứng nhu cầu của nhiều tệp khách, đặc biệt là khách quốc tế.

Song song đó, việc đào tạo đội ngũ hướng dẫn viên, nghệ nhân tham gia thuyết minh về di sản áo dài là bước quan trọng nhằm nâng cao chất lượng sản phẩm. Các chương trình quảng bá quốc tế cũng cần được mở rộng, để áo dài trở thành “đại sứ văn hóa” của Hà Nội tại các sự kiện du lịch, tuần lễ văn hóa, lễ hội trao đổi quốc tế.

Khi những tà áo mềm mại xuất hiện giữa không gian di sản của Hà Nội, đó không chỉ là vẻ đẹp thẩm mỹ mà còn là biểu tượng của lịch sử, nghệ thuật và bản sắc dân tộc. Việc khai thác áo dài trong phát triển du lịch cho thấy Hà Nội đang đi đúng hướng trong chiến lược đưa di sản vào đời sống hiện đại. Nếu được đầu tư bài bản, áo dài hoàn toàn có thể trở thành biểu tượng nhận diện mới của Du lịch Thủ đô - một đại sứ văn hóa lan tỏa hình ảnh Việt Nam thanh lịch, tinh tế và giàu truyền thống tới bạn bè quốc tế.

Trung tâm Thông tin du lịch