Phó Cục trưởng Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam Phạm Văn Thủy phát biểu khai mạc chương trình. Ảnh: TITC

Chương trình có sự hiện diện của Phó Cục trưởng Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam Phạm Văn Thủy; Phó Cục trưởng Cục Bản quyền tác giả Lê Minh Tuấn; Phó Cục trưởng Cục Di sản văn hóa Nguyễn Viết Cường; đại diện lãnh đạo các đơn vị thuộc Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam, các cơ quan quản lý du lịch địa phương; đại diện UBND quận Hoàn Kiếm, Ban Quản lý Hồ Hoàn Kiếm và Phố cổ Hà Nội; các hiệp hội, cơ sở đào tạo, doanh nghiệp du lịch, các chuyên gia, nhà khoa học, nghệ nhân trong lĩnh vực di sản, văn hóa, các cơ quan truyền hình, báo chí…

Đây là năm thứ ba liên tiếp Trung tâm Thông tin du lịch ( Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam) tổ chức hoạt động trưng bày, giới thiệu di sản văn hóa phi vật thể, tiếp nối chuỗi chương trình đã tạo được dấu ấn tích cực trong các năm 2023 và 2024. Năm nay, chương trình tập trung tôn vinh hai loại hình di sản văn hóa phi vật thể tiêu biểu là Chiêng Mường và nhạc Ngũ âm Khmer - những loại hình nghệ thuật dân gian đặc sắc, kết tinh đời sống tinh thần, tín ngưỡng và bản sắc văn hóa lâu đời của cộng đồng người Mường và người Khmer.

Toàn cảnh chương trình. Ảnh: TITC

Phát biểu khai mạc, Phó Cục trưởng Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam Phạm Văn Thủy cho biết, trong Chiến lược phát triển các ngành công nghiệp văn hóa, du lịch văn hóa được xác định là một trong những ngành chủ lực. Văn hóa không chỉ là nền tảng, mục tiêu và động lực cho sự phát triển đất nước trong bối cảnh hội nhập, toàn cầu hóa, mà còn là trụ cột quan trọng cho sự phát triển bền vững của du lịch Việt Nam, góp phần quảng bá hình ảnh đất nước, con người và văn hóa Việt Nam ra thế giới.

Phát triển công nghiệp văn hóa là yêu cầu cấp thiết nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh và gìn giữ bản sắc văn hóa quốc gia. Với nguồn tài nguyên thiên nhiên và văn hóa phong phú, du lịch Việt Nam tiếp tục khẳng định vị thế khi được vinh danh ở 16 hạng mục hàng đầu thế giới tại Giải thưởng Du lịch Thế giới World Travel Awards, nhiều danh hiệu được duy trì qua các năm. Đặc biệt, tính đến năm 2025, Việt Nam đã 6 lần được trao danh hiệu “Điểm đến Di sản hàng đầu thế giới”. Cùng với đó, 17 di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại được UNESCO ghi danh đã minh chứng cho sự đa dạng, độc đáo và chiều sâu nhân văn của văn hóa Việt Nam, đồng thời góp phần bảo tồn các giá trị truyền thống và nâng cao vị thế quốc gia trên trường quốc tế.

Đoàn nghệ nhân người Mường biểu diễn tại chương trình. Ảnh: TITC

Chiêng Mường là loại nhạc cụ dân gian đặc sắc, kết tinh giá trị văn hóa vật thể và phi vật thể, gắn bó mật thiết với không gian văn hóa của đồng bào dân tộc Mường. Không chỉ mang giá trị âm nhạc, Chiêng Mường còn hiện diện xuyên suốt trong vòng đời mỗi con người và cộng đồng, góp phần làm giàu bản sắc văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc. Trong khi đó, Nhạc Ngũ âm Khmer được xem là linh hồn văn hóa của đồng bào Khmer, giữ vai trò không thể thiếu trong các lễ hội, nghi lễ và các loại hình sân khấu truyền thống như Dù Kê, Rô Băm. Âm nhạc Ngũ âm vừa là sợi dây kết nối tâm linh và cộng đồng, vừa thể hiện triết lý sống và sự giao thoa văn hóa sâu sắc.

Chương trình trưng bày, giới thiệu di sản Chiêng Mường và Nhạc ngũ âm Khmer được kỳ vọng sẽ mang đến cho người dân và du khách những trải nghiệm mới mẻ trong không gian giàu bản sắc văn hóa các dân tộc.

Phó Cục trưởng Phạm Văn Thủy nhấn mạnh: “Thông qua chương trình, Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam mong muốn các địa phương, điểm đến, hiệp hội, doanh nghiệp du lịch và cộng đồng cùng chung tay bảo tồn, phát huy giá trị di sản, đưa di sản trở thành nguồn lực quan trọng trong quảng bá hình ảnh Việt Nam, thu hút du khách đến tham quan và trải nghiệm các giá trị văn hóa truyền thống”.

Đoàn nghệ nhân người Khmer biểu diễn Nhạc Ngũ âm. Ảnh: TITC

Giám đốc Trung tâm Thông tin du lịch (Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam) Hoàng Quốc Hòa cho biết: “Thông qua hoạt động trưng bày, giới thiệu di sản, Ban Tổ chức kỳ vọng các giá trị di sản văn hóa sẽ được lan tỏa sâu rộng, tạo cầu nối để di sản tiếp cận gần hơn với công chúng và du khách. Đồng thời từng bước khai thác hiệu quả giá trị của các di sản văn hóa phi vật thể để hình thành những sản phẩm du lịch hấp dẫn, thu hút du khách”.

GS.TS. Lê Hồng Lý - Chủ tịch Hội Văn nghệ dân gian Việt Nam kỳ vọng hai di sản Chiêng Mường và Nhạc Ngũ âm Khmer sẽ đến gần hơn với công chúng trong nước và quốc tế. Ảnh: TITC

Chia sẻ tại chương trình, GS.TS. Lê Hồng Lý - Chủ tịch Hội Văn nghệ dân gian Việt Nam bày tỏ niềm vui và sự tự hào khi hai di sản văn hóa Chiêng Mường và Nhạc Ngũ âm Khmer được giới thiệu, quảng bá và trình diễn ngay giữa lòng Thủ đô, tạo cơ hội để người dân, du khách trong và ngoài nước tiếp cận, cảm nhận trực tiếp giá trị đặc sắc của những di sản này.

Theo GS.TS Lê Hồng Lý, bên cạnh cồng chiêng và âm nhạc dân gian nói chung, Chiêng Mường và Nhạc Ngũ âm mang những nét độc đáo riêng có, phản ánh đời sống văn hóa, tín ngưỡng, bản sắc của hai đồng bào dân tộc. Với những nét tinh hoa văn hóa của hai di sản, kỳ vọng chương trình không chỉ góp phần đưa di sản văn hóa Việt Nam đến gần hơn với công chúng, mà còn là bước đệm quan trọng để cộng đồng tiếp tục bảo tồn, phát huy và lan tỏa các giá trị văn hóa truyền thống một cách bền vững.

Ông Bùi Thanh Bình - Giám đốc Bảo tàng Di sản Văn hóa Mường chia sẻ Chiêng Mường được coi là “vật báu” góp phần tạo nên bản sắc văn hóa riêng có của cộng đồng. Ảnh: TITC

Ông Bùi Thanh Bình - Giám đốc Bảo tàng Di sản Văn hóa Mường nhấn mạnh, văn hóa Mường sở hữu một kho tàng hết sức phong phú, độc đáo và đồ sộ, đa dạng về loại hình và giàu giá trị nghệ thuật, từ văn nghệ dân gian, phong tục tập quán đến văn hóa ẩm thực đặc sắc. Trong hệ giá trị ấy, Chiêng Mường giữ vị trí đặc biệt quan trọng, được coi là “vật báu”, là hồn thiêng đã tồn tại và phát triển hàng nghìn năm, góp phần tạo nên bản sắc văn hóa riêng có của người Mường. Di sản này gắn bó mật thiết với đời sống của người Mường, từ tiếng chiêng đón mừng sự chào đời, đến các nghi lễ, lễ hội và những sự kiện trọng đại của cộng đồng, âm thanh Chiêng Mường luôn hiện diện như một phần không thể thiếu trong đời sống tinh thần của họ.

Những năm gần đây, Chiêng Mường ngày càng được quan tâm bảo tồn và phát huy. Tại nhiều điểm du lịch, các đội chiêng đã được thành lập để giới thiệu đến du khách, gắn kết Chiêng Mường với các loại hình văn hóa truyền thống khác của người Mường.

Thượng tọa TS. Lý Hùng - Trụ trì chùa Pitu Khôsa Răngsây mong muốn thế hệ trẻ Khmer tiếp tục gìn giữ, kế thừa và phát huy giá trị di sản văn hóa dân gian. Ảnh: TITC

Thượng tọa TS. Lý Hùng - Trụ trì chùa Pitu Khôsa Răngsây khẳng định, 54 dân tộc Việt Nam là 54 bản sắc văn hóa độc đáo. Trong đó, cộng đồng người Khmer là một trong những dân tộc có đời sống văn hóa lâu đời, gắn liền với các ngôi chùa Phật giáo Khmer và không gian phum sóc. Cần Thơ sở hữu khoảng 120 ngôi chùa với hơn 400.000 đồng bào Khmer sinh sống, chiếm tỷ lệ cao nhất trong khu vực Đồng bằng sông Cửu Long. Do đó, nhiều giá trị văn hóa truyền thống vẫn được gìn giữ như ngôn ngữ, chữ viết, phong tục tập quán, nghệ thuật, văn hóa, trang phục truyền thống, lễ hội dân gian… Trong đó, Nhạc Ngũ âm là một thành tố không thể thiếu, giữ vị trí đặc biệt trong đời sống văn hóa tinh thần của đồng bào Khmer.

Việc đưa các giá trị văn hóa Khmer, đặc biệt là Nhạc Ngũ âm gắn với phát triển các loại hình du lịch như du lịch văn hóa, du lịch tâm linh, du lịch lễ hội sẽ giúp du khách trong và ngoài nước hiểu biết sâu sắc hơn về cộng đồng. Đồng thời giúp đồng bào Khmer nhận thức rõ hơn giá trị di sản mà mình đang gìn giữ, tạo động lực truyền dạy, kế thừa và nâng cao kiến thức cho thế hệ trẻ về âm nhạc truyền thống của dân tộc.

Các đại biểu tham quan không gian trưng bày, biểu diễn nghệ thuật độc đáo. Ảnh: TITC

Tại không gian trưng bày, các đại biểu đã lắng nghe Giám đốc Bảo tàng Di sản Văn hóa Mường Bùi Thanh Bình và TS. An Thu Trà - giám tuyển trưng bày - giới thiệu về các hiện vật, những câu chuyện về nỗ lực bảo tồn di sản, kỹ năng biểu diễn Chiêng, Nhạc Ngũ âm, văn hóa ẩm thực đặc trưng…

Điểm nhấn của chương trình là các màn trình diễn trực tiếp do nghệ nhân và cộng đồng người Mường đến từ tỉnh Phú Thọ, người Khmer đến từ TP. Cần Thơ thực hiện, mang đến những trải nghiệm chân thực, sinh động, giúp công chúng và du khách cảm nhận sâu sắc hơn sức sống bền bỉ của di sản trong không gian văn hóa đương đại.

Các hoạt động trong chương trình không chỉ góp phần làm rõ giá trị văn hóa, lịch sử của di sản mà còn hướng tới mục tiêu quảng bá, thúc đẩy phát triển du lịch vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. Chương trình cũng hướng tới việc tăng cường sự phối hợp, chung tay của các địa phương, điểm đến, hiệp hội, doanh nghiệp du lịch và cộng đồng trong công tác bảo tồn, phát huy giá trị di sản, đưa di sản văn hóa trở thành nguồn lực quan trọng trong quảng bá hình ảnh Việt Nam, thu hút du khách đến tham quan và trải nghiệm các giá trị văn hóa truyền thống. Qua đó, góp phần nâng cao vai trò, trách nhiệm của cộng đồng trong gìn giữ, phát huy bản sắc văn hóa các dân tộc, đồng thời triển khai hiệu quả các mục tiêu của Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 - 2030.

Không gian trưng bày, giới thiệu di sản. Ảnh: TITC

Trung tâm Thông tin du lịch